Türk Ulusal Eğitiminin genel emelleri çerçevesinde eğitimde rehberlik ve ruhsal müracaat hizmetleri; kendini tanıyan, kendine sunulan eğitsel ve mesleksel fırsatları değerlendirebilen, sorumluluk alabilen bireyler yetiştirilmesini ve bireylerin toplum içinde sağlıklı bir halde hayatlarını sürdürebilmeleri için toplumsal duygusal, akademik ve mesleksel gelişimlerini desteklemeyi gayeler.
Bu kapsamda tercih danışmanlığı; bireyin ilgi, yetenek, paha ve kişilik özeliklerini tanıması, mesleksel seçenekleri fark etmesi, mesleklerin gerektirdiği nitelikler ile ferdî özellikleri ortasında bağ kurması, mesleklere yönelik olumlu tavır geliştirmesi, farkındalık kazanması, iş hayatı ile eğitim ortasındaki ilgiyi ve hayat uzunluğu öğrenmenin mesleksel gelişimi açısından değerini fark etmesini içeren meslek gelişim alanını desteklemeye yönelik olarak sunulan profesyonel hizmetlerin bir kesimidir.
Tercih danışmanlığı hizmetlerinin sunulmasında 1739 Sayılı Ulusal Eğitim Ulusal Eğitim Temel Kanununun 50/A – (Ek:15/4/2020-7243/24 md.) hususu yeterince rehber öğretmen/psikolojik danışmanlar; tercih danışmanlığı, alan ve ders seçimi, öğrenci tanılama sürecine bağlı olarak yapılacak çalışmalarda gereksinim duyulması halinde müsaade ve tatil devirlerinde de görevlendirilebilmektedir.
Ayrıca 14.08.2020 tarihli 31213 Sayılı Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Ruhsal Müşavere Hizmetleri Yönetmeliğinin 21. Unsurunun 2’inci fıkrasının (ç) bendinde yer alan “yöneltme ve izleme çalışmaları kapsamında bireyi tanıma ve bilgi verme hizmeti sunarak öğrenciyi kendine uygun olan eğitim kurumuna, alana, kısma, staja, işe, mesleğe, okul içi ya da okul dışı toplumsal ve kültürel etkinliklere yöneltir ve öğrencinin gelişimini izler. Merkezi imtihanlara ilişkin tercih periyotlarında vazife alır.” kararı doğrultusunda rehber öğretmen/psikolojik danışmanlar tarafından tercih danışmanlığı hizmeti sunulmaktadır.
Bakanlığımızca 1739 Sayılı Ulusal Eğitim Milli Eğitim Temel Kanunu ve 14.08.2020 tarihli 31213 Sayılı Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Psikolojik Müşavere Hizmetleri Yönetmeliği mucibince sunulan tercih danışmanlığı hizmeti ile öğrencilere ilgi, yetenek ve kişilik özellikleri doğrultusunda bir üst tahsil kurumuna geçişleri etabında dayanak sağlanması amaçlanmaktadır. Bu kapsamda yerine getirilecek olan tercih danışmanlığı hizmetinin adap ve temellerinin yer aldığı 2024 Yılı Tercih Danışmanlığı Üniteleri Uygulama Asılları hazırlanarak ekte sunulmuş olup tercih danışmanlığı hizmetleri aşağıdaki konular çerçevesinde yürütülecektir:
1.Tercih danışmanlığı ünitelerinin görevlendirme onayları il/ilçe uyum heyetlerince alınarak tercih danışmanlığı üniteleri kurulacaktır.
2.Tercih danışmanlığı ünitelerinde misyon alan rehber öğretmen/psikolojik danışmanların ek ders fiyatları 03.09.2023 tarihli ve 32298 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 7.Dönem Toplu Kontrat 2. Kısım 2. Kısım 28. Unsuru mucibince tahakkuk ettirilecektir.
3. 2024 Yılı Tercih Danışmanlığı Üniteleri Uygulama Asılları doğrultusunda, takımlarının bulunduğu okul/kurumları dışında tercih danışmanlığı hizmeti verecek olan rehber öğretmen/psikolojik danışmanların ek ders fiyat çizelgeleri, tercih danışmanlığı hizmetinin sunulduğu okul/kurum müdürlüklerince hazırlanarak rehber öğretmen/psikolojik danışmanın takımının bulunduğu okul/kurum müdürlüklerine gönderilecektir.
Tercih danışmanlığı hizmetinin ekte yer alan uygulama temelleri ve çalışma takvimi çerçevesinde planlanması, belirtilen iş ve süreçlerin aksatılmadan yürütülmesi gerekmektedir.
TERCİH DANIŞMANLIĞI ÜNİTELERİ UYGULAMA ESASLARI
1. Tercih danışmanlığı hizmetlerinin planlı ve programlı bir biçimde yürütülebilmesi için vilayet ve ilçelerde uyum heyetleri kurulur.
İL UYUM ŞURALARININ KURULMASI
2.Liselere Geçiş Sistemi (LGS) Vilayet Uyum Şuraları, özel eğitim ve rehberlik hizmetlerinden sorumlu vilayet ulusal eğitim müdür yardımcısı/şube müdürü başkanlığında, temel eğitim, ortaöğretim, mesleksel ve teknik eğitim, din öğretimi şube müdürlüklerinden birer temsilci ve vilayette yalnızca 1 (bir) rehberlik ve araştırma merkezinin (RAM) bulunması halinde ilgili RAM müdürünün iştirakleri ile
LGS Vilayet Uyum Konseyleri kurulur. Fakat büyükşehir statüsündeki vilayetlerde RAM müdürleri bulundukları ilçenin uyum konseyinde misyon alır.
3. Yükseköğretim Kurumlarına Geçiş Sistemi (YKS) Vilayet Uyum Heyetleri, özel eğitim ve rehberlik hizmetlerinden sorumlu vilayet ulusal eğitim müdür yardımcısı/şube müdürü başkanlığında, ortaöğretim, mesleksel ve teknik eğitim, din öğretimi şube müdürlüklerinden birer temsilci ve vilayette yalnızca 1 (bir) rehberlik ve araştırma merkezinin (RAM) bulunması halinde ilgili RAM müdürünün iştirakleri ile
YKS Vilayet Uyum Şuraları kurulur. Fakat büyükşehir statüsündeki vilayetlerde RAM müdürleri bulundukları ilçenin uyum şurasında vazife alır.
4. Vilayet Uyum Konseyleri, vilayet genelindeki tercih danışmanlığı çalışmalarını koordine eder. Merkez ilçe tercih danışmanlığı ünitelerinin çalışma saatlerini ilçe şartlarına nazaran belirler. Merkez ilçelerdeki LGS ve YKS Tercih Danışmanlığı Ünitelerini kurarak kurulan tercih danışmanlığı ünitelerine ve ünitelerde görevlendirilen öğretmenlere ilişkin bilgileri sisteme işler.
İLÇE UYUM KONSEYLERİNİN KURULMASI
5. Liselere Geçiş Sistemi (LGS) İlçe Uyum Heyetleri, özel eğitim ve rehberlik hizmetlerinden sorumlu şube müdürü başkanlığında, temel eğitim, ortaöğretim, din öğretimi, mesleksel ve teknik eğitim şube müdürlüklerinden birer temsilci ve ilçede RAM bulunması halinde RAM müdürünün iştirakleri ile LGS İlçe Uyum Heyetleri kurulur.
6. Yükseköğretim Kurumlarına Geçiş Sistemi (YKS) İlçe Uyum Heyetleri, özel eğitim ve rehberlik hizmetlerinden sorumlu şube müdürü başkanlığında, ortaöğretim, din öğretimi, mesleksel ve teknik eğitim şube müdürlüklerinden birer temsilci ve ilçede RAM bulunması halinde RAM müdürünün iştirakleri ile YKS İlçe Uyum Heyetleri kurulur.
7. İlçe Uyum Şuraları, ilçe genelindeki tercih danışmanlığı çalışmalarını koordine eder. Tercih danışmanlığı ünitelerinin çalışma saatlerini ilçe şartlarına nazaran belirler. İlçedeki LGS ve YKS Tercih Danışmanlığı Ünitelerini kurarak kurulan tercih danışmanlığı ünitelerine ve ünitelerde görevlendirilen öğretmenlere ilişkin bilgileri sisteme işler.
TERCİH DANIŞMANLIĞI ÜNİTELERİNİN SİSTEME İŞLENMESİ
8. Tercih danışmanlığı üniteleri, uyum heyetlerince MEBBİS/e-Rehberlik Sistemi/İl İlçe İşlemleri/Tercih Danışmanlığı sekmesi kullanılarak 3.sayfada yer alan çalışma takviminde belirtilen tarihlerde sisteme işlenecektir.
9. Tercih danışmanlığı ünitelerinin kurulacağı okullarda 1 (bir) rehber öğretmen/psikolojik danışman bulunması halinde üniteler sistem tarafından otomatik olarak 11 Haziran 2024 tarihinde kurulacaktır.
Birden fazla rehber öğretmen/psikolojik danışmanı olan okullarda üniteler il/ilçe uyum şuraları tarafından kurulacaktır. İl/ilçe uyum şuraları 26 Haziran 2024 tarihine kadar ünitelerde değişiklik yapabilecektir.
10. Kurulan tercih danışmanlığı ünitelerinin uygunluğu, ünitelerin hizmet vereceği okulların 8. ve 12. sınıf öğrenci sayısına nazaran Bakanlık tarafından incelenerek değerlendirilecektir.
11. Bakanlık tarafından yapılacak denetimler sonucu uygulama asıllarında belirtilen konulara uygun olarak kurulmadığı tespit edilen üniteler sistemden silinecektir. Sistemden silinen ünitelerin yanı sıra sisteme işlenmeyen ünitelerin de misyon yapmalarına müsaade verilmeyecektir.
TERCİH DANIŞMANLIĞI ÜNİTELERİNİN KURULACAĞI YERLER VE KURULMA ŞARTLARI
12. Milli Eğitim Bakanlığına bağlı olarak faaliyet gösteren resmi okullardan 8. sınıf öğrencisi bulunan ortaokullar, 12. sınıf öğrencisi bulunan liseler, meslek eğitim merkezleri (YKS için), halk eğitimler ve ülke genelindeki RAM’ların tamamında tercih danışmanlığı ünitelerinin kurulması zaruridir.
13. Her tercih danışmanlığı ünitesi, 1 (bir) rehber öğretmen/psikolojik danışmandan oluşur. Üniteler rehber öğretmen/psikolojik danışmanın fiilen misyon yaptığı okulun öğrencilerine hizmet vereceği halde kurulur. Okuldaki 8. ve 12. sınıf öğrenci sayısı ile rehber öğretmen/psikolojik danışman sayısı göz önüne alınarak bir okulda birden fazla tercih danışmanlığı ünitesi de kurulabilir.
14. Rehber öğretmen/psikolojik danışmanı bulunmayan okullardaki tercih danışmanlığı hizmeti kelam konusu okulların, sorumluluk bölgelerinde bulundukları RAM’larda kurulan tercih danışmanlığı ünitelerince verilir. RAM’larda vazife yapan rehber öğretmen/psikolojik danışmanlar muhtaçlık halinde rehber öğretmen/psikolojik danışmanı bulunmayan birden fazla okulda da görevlendirilebilir.
15. Yapılan planlama sonucunda RAM’larda misyon yapan rehber öğretmen/psikolojik danışman sayısının rehber öğretmen/psikolojik danışmanı bulunmayan okullardaki ünite gereksinimini karşılamayacağı durumlarda; öbür okul ve kurumlarda (okul öncesi, ilkokul, bilim ve sanat merkezleri) misyon yapan rehber öğretmen/psikolojik danışmanlar gönüllülük temeline uygun olarak ilgili mevzuat kapsamında görevlendirilebilir.
16. Tercih danışmanlığı üniteleri, danışmanlık hizmetini yüz yüze verecektir. Lakin RAM’da kurulan tercih danışmanlığı üniteleri il/ilçenin kurallarına uygun olarak kelam konusu hizmetleri yüz yüze ve/veya uzaktan verebilecektir.
17. Tercih danışmanlığı sürecinde sıhhat sıkıntıları nedeniyle yüz yüze hizmetlerden yararlanamayacak olanlara gerektiğinde danışmanlık hizmeti, ilgili okul müdürlükleri ve RAM’lar tarafından uzaktan sunulabilecektir.
18. 1 (bir) rehber öğretmen/psikolojik danışman, 1 (bir) tercih danışmanlığı periyodunda görevlendirilir.
LGS ve YKS tercih periyotlarının farklı tarihlerde olması durumunda tıpkı rehber öğretmen/psikolojik danışman her iki tercih danışmanlığı periyodunda de görevlendirilebilir.
19. Tercih danışmanlığı üniteleri tercihlerin alındığı devirlerde misyon yapacak olup nakil ve ek yerleştirme devirlerinde vazife yapmayacaklardır.
20. Tercih danışmanlığı üniteleri tercihlerin alındığı devirlerde hafta içi mesai saatlerinde vazife yapacaklardır.
21. Vilayet ve İlçe Uyum Şuraları, sekretarya faaliyetlerini yürütebilmek için muhtaçlık duydukları çalışanı kendi kurumlarından temin eder. Sekretarya faaliyetlerinin yürütülmesinde rehber öğretmen/psikolojik danışmanlar görevlendirilemez.
TERCİH DANIŞMANLIĞI HİZMETİNİN SİSTEME İŞLENMESİ
22. Rehber öğretmen/psikolojik danışmanlar e-Rehberlik Sistemi’ne https://mebbis.meb.gov.tr adresindeki T.C. Kimlik Numaralarına tarifli olan hesapla giriş yapacaktır.
23. Rehber öğretmen/psikolojik danışmanlar tarafından tercih danışmanlığı hizmeti verilen öğrenci/bireyler T.C. Kimlik Numarası ile MEBBİS e-Rehberlik Sistemi/Tercih Danışmanlığı Öğretmen İşlemleri/Öğrenci Kayıt sekmesi kullanılarak tercih devri içerisinde sisteme işlenecektir.
24. YKS tercih sürecinde rastgele bir okulda kaydı bulunmayan bireylere hizmet verilmesi durumunda e-Rehberlik Sistemi/Tercih Danışmanlığı-Öğretmen İşlemleri/Öğrenci Kayıt sekmesine bireyin T.C. Kimlik Numarası ile birlikte ismi ve soyadının da işlenmesi gerekmektedir.
DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
25. LGS tercihlerinde sorumluluk veli ve okul müdürlüklerine aittir. Öğrencilerin tercihleri öğrenci velisi ya da okul müdürlükleri tarafından sisteme girilir. Tercih danışmanlığı ünitelerinde görevlendirilen rehber öğretmen/psikolojik danışmanlar sisteme tercih girişinde bulunmayacaktır.
26. YKS tercih sürecinde tercih sorumluluğu büsbütün öğrenciyebireye aittir. Tercih danışmanlığı ünitelerinde görevlendirilen rehber öğretmen/psikolojik danışmanlar sisteme tercih girişinde bulunmayacaktır.
27. Okul müdürlükleri ve RAM’lar tarafından LGS/YKS tercih kılavuzlarında yer alan takvim doğrultusunda tercih danışmanlığı ünitelerinin çalışma planları oluşturularak 8. – 12. sınıf öğrenci ve velileri ile paylaşılacaktır.
Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü 11.06.2024 tarihli ve 104284270 sayılı yazılarıyla 2024 Yılı Tercih Danışmanlığı Üniteleri Uygulama Temellerini ve çalışma takvimini bilgisayarınıza indirmek için
Ahmet KANDEMİR